Ο θυρεοειδής αδένας είναι ο μεγαλύτερος ενδοκρινής αδένας στο ανθρώπινο σώμα. Έχει σχήμα πεταλούδας ή θυρεού (εξού και η ονομασία θυρεοειδής) και βρίσκεται μπροστά από την τραχεία, στο πρόσθιο τμήμα του τραχήλου, κάτω από τον θυρεοειδή χόνδρο ( μήλο του Αδάμ). Αποτελείται από τον δεξιό και αριστερό λοβό, οι οποίοι συνδέονται μέσω του ισθμού, ενώ σε μερικούς ανθρώπους υπάρχει και ένας τρίτος λοβός, ο πυραμοειδής, που στην ουσία είναι συνέχεια του αδένα από τον ισθμό προς τα πάνω.
Ο θυρεοειδής αδένας παράγει 3 ορμόνες, τη θυροξίνη (Τ4), την τριωδοθυρονίνη (Τ3) και την καλσιτονίνη (CT).
Οι ορμόνες Τ3 και Τ4 είναι απαραίτητες για το μεταβολισμό, την ωρίμανση και ανάπτυξη όλων των κυττάρων και των ιστών. Επηρεάζουν τη λειτουργία της καρδιάς, της αναπνοής, την κινητικότητα του πεπτικού, τη γονιμότητα, αυξάνουν τις καύσεις, ρυθμίζουν την κυκλοφορία του αίματος και γενικά εμπλέκονται στη λειτουργία των περισσότερων οργάνων. Επίσης είναι απαραίτητες για την ωρίμανση του εγκεφάλου και του σκελετού, με αποτέλεσμα στα παιδιά με αγενεσία θυρεοειδούς να παρατηρείται πνευματική και σωματική καθυστέρηση (κρετινισμός).
Για τη σύνθεση αυτών των ορμονών απαιτείται ιώδιο, το οποίο βρίσκεται συγκεντρωμένο στο θυρεοειδή και το οποίο ο οργανισμός το προσλαμβάνει μέσω των τροφών, οπότε και η έλλειψη ή η περίσσεια ιωδίου στον οργανισμό επηρεάζει τη σύνθεση των ορμονών.
Η σύνθεση και η έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών ρυθμίζεται από τη θυρεοειδοτρόπο ορμόνη (TSH) που παράγεται στην υπόφυση, η οποία, με τη σειρά της, εξαρτάται από την έκκριση της θυρεοεκλυτικής ορμόνης (TRH) που παράγεται στον υποθάλαμο.
Η καλσιτονίνη εμπλέκεται στη ρύθμιση των επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα και για τη σύνθεσή της δεν απαιτείται ιώδιο.
Οι παθήσεις του θυρεοειδούς ταξινομούνται αδρά σε 2 κατηγορίες:
Διαγνωστικά οι παθήσεις του θυρεοειδή αδένα διερευνώνται με
Η αρχική θεραπεία των περισσότερων παθήσεων του θυρεοειδούς είναι συντηρητική και γίνεται υπό την καθοδήγηση από Ειδικού Ενδοκρινολόγου. Ωστόσο κάποιες από τις παθήσεις αυτές τελικά χρειάζονται χειρουργική θεραπεία (θυρεοειδεκτομή) και αυτές οι παθήσεις είναι:
